برخی بزرگ‌سالان یک یا چند مکمل غذایی را در روز یا گاهی اوقات مصرف می‌کنند. امروزه مکمل‌های غذایی شامل موادی همچون: ویتامین‌ها، مواد معدنی، گیاهان دارویی، ترکیبات گیاهی، اسیدهای آمینه، آنزیم‌ها و بسیاری از محصولات دیگر می‌شوند. آن‌ها در اشکال مختلفی تهیه می‌شوند ازجمله: قرص، کپسول، پودر و همچنین نوشیدنی و بسته‌های فشرده‌شده.
مکمل‌های محبوب عبارت‌اند از ویتامین‌های D و E؛ مواد معدنی مانند کلسیم و آهن؛ گیاهان مانند اکیناسه و سیر؛ و محصولات خاص مانند: گلوکوزامین، پروبیوتیک‌ها و روغن ماهی.
متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت نیاز، مناسب‌ترین مکمل را انتخاب کنید، همچنین مکمل‌هایی که مصرف آن‌ها باید خودداری شود به شما گوش زد می‌شود تا از مصرف آن‌ها اجتناب ورزید.
مکمل‌های غذایی چیست‌اند؟
مکمل‌های غذایی به‌مثابه موادی هستند که به‌عنوان تکمیل‌کننده یک رژیم غذایی طبیعی مورداستفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها از مواد غذایی یا سایر ترکیبات به‌صورت غلیظ شده تهیه می‌شوند و دارای ارزش غذایی و یا اثر فیزیولوژیک در بدن شما می‌باشند. آن‌ها به‌صورت تک‌ماده‌ای و یا به‌صورت ترکیبی ساخته می‌شوند. مکمل‌ها به شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند، ازجمله: کپسول، قرص، قرص‌های مکیدنی، پودر، آمپول، شیشه‌های قطره‌چکان، و دیگر اشکال مشابه، آن‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که واحدهای مشخصی از مواد را در خود جای دهند، این مواد می‌تواند شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، گیاهی، عصاره‌ها و دیگر مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها باشد.
انواع مکمل‌ها
ویتامین‌ها و مواد معدنی
گزارش‌شده است بخش زیادی (97 درصد) از افرادی که به‌طور منظم از مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند، مکمل‌هایی را مصرف می‌کنند که در دسته ویتامین‌ها و مواد معدنی جای می‌گیرند. محبوب‌ترین انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مصرف‌شده عبارت‌اند از: مولتی‌ویتامین‌ها، ویتامین D، کلسیم، ویتامین C ، ویتامین B یا B کمپلکس.
مکمل‌های خاص
بزرگ‌ترین گروه مکمل‌های خاص شامل اسیدهای چرب امگا 3 می‌شود که در روغن ماهی یافت می‌شود. به‌طورکلی این مکمل برای کاهش فشارخون و درمان آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود، صرف‌نظر از این دو مورد این مکمل مزایای دیگری نیز دارد. دیگر مکمل‌های اختصاصی عبارت‌اند از: فیبرها، پروبیوتیک‌ها، گلوکوزامین / کندروایتین و کوانزیم Q10.
گیاهان و داروهای گیاهی
صرف‌نظر از افراد زیادی که از گیاهان و داروهای گیاهی استفاده می‌کنند، گروه زیادی از افراد به‌صورت منظم چای سبز مصرف می‌کنند. دیگر مواد طبیعی که برای افراد استفاده‌کننده از ترکیبات گیاهی موردتوجه است، عبارت‌اند از: سیر، کرنبری، اکیناسه و جینسنگ.
مکمل‌های ورزشی، چاقی و لاغری
عده‌ای از افراد مکمل‌ها را برای اهداف ورزشی ، تغذیه‌ای و یا مدیریت وزن (افزایش وزن یا کاهش وزن) خود استفاده می‌کنند، که تخمین زده می‌شود این افراد 19 درصد استفاده‌کنندگان از مکمل‌های غذایی را تشکیل دهند. از این گروه، رایج‌ترین مکمل‌ها عبارت‌اند از: مکمل‌های پروتئینی، ژل و نوشابه‌های انرژی‌زا مکمل گارسینیا کامبوجیا (تمبر هندی)، قهوه سبز و نوشیدنی‌های افزایش‌دهنده حجم آب بدن.
ویژگی‌های مکمل‌های غذایی
برچسب مکمل‌های غذایی
همه مکمل‌های غذایی دارای برچسبی هستند که محتویات، میزان مواد تشکیل‌دهنده، میزان توصیه‌شده مصرف در هر وعده و دیگر مواد اضافه‌شده (مانند پرکننده‌ها، ترکیب‌کننده‌ها و طعم‌دهنده‌ها) را به‌دقت مشخص می‌سازد. تولیدکننده‌های مکمل‌های غذایی میزان توصیه‌شده برای مصرف در هر وعده را مشخص می‌کنند، اما ممکن است متخصص تغذیه شما تشخیص دهد، مصرف مقادیر متفاوت برای شما مناسب‌تر است.
اثربخشی
اگر در برنامه غذایی شما تنوع مصرف مواد غذایی نباشد، ممکن است مصرف برخی از مکمل‌ها بتواند کمبود برخی از مواد ضروری مغذی را جبران نماید. بااین‌حال، مکمل‌ها نمی‌توانند جای داشتن یک رژیم غذایی متنوع که برای سلامتی از اهمیت بالایی برخوردار‌است ، بگیرند. شواهد علمی نشان داده است، برخی از مکمل‌های غذایی برای سلامت عمومی بدن و یا برای مدیریت برخی از عوارض خاص بیماری‌ها سودمند می‌باشند. به‌عنوان‌مثال، کلسیم و ویتامین D برای حفظ تراکم استخوان‌ها و کاهش از دست دادن سلول‌های استخوانی مهم است ؛ اسیدفولیک خطر ابتلا به برخی از نقص‌های مادرزادی را کاهش می‌دهد؛ و اسیدهای چرب امگا 3 که از روغن ماهی به دست می‌آیند، می‌تواند به برخی از بیماران قلبی کمک نماید . برای تعیین دقیق اثربخشی مکمل‌های دیگر ، نیاز به بررسی و ازمایشات بیشتری می‌باشد.
کیفیت
مکمل‌های غذایی محصولات پیچیده‌ای هستند. ماهیت، خلوص، قدرت و ترکیب آن‌ها باید تأیید شود. اضافه کردن اشتباه مواد، استفاده بیش‌ازاندازه و یا کمتر از حد مجاز مواد مغذی در بسته‌بندی، احتمال آلودگی مواد و برچسب‌گذاری غیر صحیح محتویات باید به‌دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. چندین سازمان مستقل مکمل‌ها را آزمایش نموده و کیفیت آن‌ها را ارزیابی می‌کنند، پس از تأیید ازمایشات، این سازمان‌ها برای مکمل‌ها تأییدیه صادر می‌کنند. این تأییدیه‌ها تضمین می‌کند که این محصول با رعایت استانداردها ساخته‌شده، مواد ذکرشده در برچسب‌ها با محتویات بسته‌بندی مطابقت دارد و در آخر آنکه فاقد مواد آلاینده یا مضر می‌باشند. اما این تأییدیه‌ها تضمین نمی‌کند که مکملی بی‌خطر یا مؤثر است.
ایمنی و عوارض جانبی
بسیاری از مکمل‌ها حاوی موادی هستند که می‌توانند اثر فعالی در بدن داشته باشند. همیشه در خصوص احتمال عوارض جانبی غیرمنتظره، به‌خصوص در رابطه با محصولات جدیدی که قبلاً استفاده نکرده‌اید، مراقب باشید. اگر افراد بجای استفاده از داروهای تجویزشده توسط پزشک از مکمل‌ها استفاده کنند و یا زمانی که هم‌زمان از ترکیب زیادی از این مکمل‌ها مصرف کنند، شانس بروز عوارض افزایش می‌یابد. برخی از مکمل‌ها می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند و یا اگر فردی آن‌ها را قبل یا بعد از عمل جراحی مصرف کند، ممکن است در بیهوشی آن‌ها اختلال ایجاد شود. همچنین مکمل‌های غذایی می‌توانند در اثر برخی از داروهای تجویزی اختلال ایجاد کنند. به خاطر داشته باشید که برخی از ترکیبات موجود در مکمل‌های غذایی به مقدار زیادی در برخی از محصولات غذایی، ازجمله غلات صبحانه و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شوند. درنتیجه، ممکن است در طی روز شما بیشتر ازآنچه تصور می‌کنید این مواد را دریافت نمایید. مصرف زیادتر ممکن است بر ای سلامتی شما مناسب نباشد.
مصرف بیش‌ازحد مکمل‌ها می‌تواند هزینه شمارا افزایش دهد، همچنین احتمال عوارض جانبی را در شما افزایش خواهد داد. به‌عنوان‌مثال، مصرف بیش‌ازحد ویتامین A می‌تواند باعث سردرد، آسیب‌های کبدی، کاهش استحکام استخوان‌ها و باعث نقص جنین گردد. آهن اضافی می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود، همچنین می‌تواند به کبد و سایر اندام‌ها آسیب برساند. اگر شما باردار هستید و یا به نوزاد خود شیر می‌دهید، در خصوص مصرف مکمل‌های غذایی احتیاط‌های لازم را رعایت کنید. همچنین، در مورد دادن آن‌ها (به‌غیراز محصولات عمومی مولتی‌ویتامین‌ها یا مواد معدنی موردنیاز) به کودکان مراقبت‌های لازم را انجام دهید. ایمنی بیشتر مکمل‌های غذایی به‌خوبی برای زنان باردار، مادران شیرده و یا کودکان مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند.
تذکرات مهم
از مصرف مکمل‌های غذایی برای درمان بیماری‌هایی که خودتان تشخیص داده‌اید، بدون مشورت با یک متخصص تغذیه، خودداری نمایید.
- بدون اجازه پزشک به‌جای داروهای تجویزشده از مکمل‌ها استفاده نکنید، همچنین بدون تأیید پزشک آن‌ها را با داروهای تجویزشده مصرف نکنید.
- اگر قرار است هرگونه عمل جراحی‌ای انجام دهید، قبل از مصرف هرگونه مکملی با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید.
- کلمه درج‌شده “طبیعی” بروی مکمل‌ها، همیشه به معنای بی‌خطر بودن آن‌ها نیست. بی‌خطر بودن مکمل‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد، ازجمله: ساختار شیمیایی آن‌ها، چگونگی عملکرد آن‌ها در بدن، چگونگی ساخت و بسته‌بندی و همچنین میزان دوز استفاده‌شده در بسته‌بندی‌ها. برخی از گیاهان خاص (برای مثال، گیاه آذان الحمار و یا گیاه کاوا) می‌توانند به کبد آسیب برسانند.